YILDIZ SARAYI-ŞALE KÖŞKÜ (2)

Yıldız Sarayı Şale Köşküne ait resimlerin 2. bölümüne geldik.

Şale Kasr-ı Hümâyunu, tren vagonlarını andıran uzun koridorlar etrafında düzenlenmiş 60 oda ve 4 görkemli salonuyla köşk boyutlarını aşarak küçük bir saray görünümü kazanmıştır. 

Görkemli mekânlarını Barok, Rokoko ve İslam etkilerini yansıtan geometrik bezemeler, manzaralı panolar ve kalem işleri süslemektedir. 

Osmanlı İslam beğenisini yansıtan yemek salonu dışında, köşkün tefrişinde Avrupa beğenisi egemendir.

Oda ve salon kapılarının üstünde görülen numaralar, Cumhuriyet döneminde verilmiştir. 

Numaralama, Yeni Daire'nin (Merasim Köşkü) en büyük salonu olan kabul salonundan "1" numara ile başlamış, ilk bölüm olan Şale'nin alt katında "61" numarada son bulmuştur. 

Köşkün oda ve salonlarının döşemesi, zamanındaki durumlarını koruyamamıştır. 

Pek çok eşyası, ya diğer saraylara gönderilmiş yada yağmalanmıştır. 

1909 yılında, Şale'nin odalarında bulunan gümüş şamdan, kibritlik, tabla gibi gümüş eşya ve tabloların çoğu, Dolmabahçe Sarayı'na alınmıştır. 

Bu bölümde ilk resimlerimiz "14 Numaralı Salon-Yemek Salonu-Sedefli Salon" olarak adlandırılan salona ait.

Şale'nin en göz alıcı salonlarından biri olan ve "Sedefli Salon" adıyla anılan bu salon eskiden ziyafetler için kullanılırdı. 

Sedef kakmalı kapı ve dolap kapakları Çırağan Sarayından getirilmiştir. 

Bu sedefli kapı ve dolaplar sebebiyle "Sedefli Salon" olarak bilinmektedir.

Dokuz pencereli, dört kapılı salonun tavanı geçmeli yıldız motifleri ile bezenmiştir. 

Dikdörtgen ve yuvarlak panoların içinde kufî hatla yazılmış, Ebüzziya Tevfik’e ait yazılar bulunmaktadır.   

Salonu aydınlatan 3 avizeden ortadaki, mineli ve altın yaldızlıdır. 

Odanın asıl eşyası olan yemek masası ve sandalyeleri bugün Beylerbeyi Sarayı Selamlık Yemek Odasında bulunmaktadır.

Katlar arasındaki bağlantıyı, ilk iki köşkte ahşap, üçüncü köşk olan Merasim Köşkü'ndeyse mermer merdivenler sağlamaktadır.

O dönemin yabancı bir gazetecisinden öğrenildiğine göre bu merdivenlerden çıkılınca karşılaşılan galeri, tören ve karşılamalarda çalan orkestraya ayrılmıştı. 

Şale Köşkü iç mekan koridorları.

Burası içinden koridor geçen bir salon, yani siz diğer odalara gitmek için koridorları geçerken bu salonun içinden geçiyorsunuz.

Sağ ve sol tarafta da aynı şekilde mobilyalar ile dekore edilmiş.

İşin ilginç tarafı bu salon, Alman Kralı II. Wilhelm’in Osmanlı Devletine yaptığı ziyarette kendisine yatak odası olarak tahsis edilmiş. 

Salon bir süre "Yatak Salonu" olarak kullanılmış.

Bazı gezi sayfalarında burada yatak odası takımı olan resimlerini gördüm.

Benim köşkü ziyaret ettiğim günlerde yatak odası değildi. 

Bu salon ayrıca bir dönem Çay Salonu olarak da kullanılmış.

11 Numaralı Salon: Büyük Yatak Salonu;

Bu salonla Sarkis Balyan’ın yaptığı bölüme geçilir. 

Tavan süslemesi ve kumaş kaplı duvarlarıyla da dikkati çeken bu salonda bugün, mavi zeminde yıldız motifli, ipekli Hereke kumaşı ile kaplanmış bir mobilya takımı bulunmaktadır. 

Yıldız albümünde ki bir fotoğraftan da anlaşıldığı gibi İmparatorluk döneminde salonun deniz tarafı paravanlarla bölünerek ve "Lit a la polonaise" adı verilen bir karyola, "Ottoman" denilen şezlong, dolap ve II. Napolyon üslubu bir koltuk takımı konularak, yatak odası biçiminde kullanılmıştır. 

Bu salonun köşelerinde kalan 12 ve 13 numaralı yatak odaları atlas kumaş kaplı duvarlarıyla 19. yüzyıl yatak odası anlayışının bir özelliğini sergilemektedir. 

Aynı salonun diğer tarafı

Üst kattaki kabul salonu, yemek salonu ve çalışma odaları, imparatorun kaldığı dairenin yanındadır. Özel dairelerde Fransız ve İtalyan ressamların elinden çıkmış tablolar bulunmaktadır.

Bazı odaların panjur ve perdeleri kapalıydı, odanın ışıkları da açık değildi.

Birde flaş kullanmak yasak olunca fotoğraflar karanlık çıktı.

Bende fotoğrafa Picasa da ışık ekleyerek ancak bu kadar düzeltebildim.

Muhteşem tavan süslemelerinden biri

Avrupa ülkelerinden gelen değerli döşeme eşyası, birbirinden zarif çini sobaları, vazoları, görkemli ve oymalı yatak takımlarıyla çok sayıda salon ve oda, imparatorluğun son yıllarının ince beğenisine tanıklık etmektedir. 

Şale’nin dekorasyonunda dikkat çeken unsurlardan biri de, büyük boyutlu İsveç yapımı Rörstrand çini sobalarıdır.

Köşkün elektrikle aydınlatılması için düzenlenen tesisat, 1898 yılında Siemens ve Halske firmaları tarafından yapılmıştır. 

Isıtılmasıysa, İmparatorluk döneminde soba ve şöminelerle, Cumhuriyet döneminde ise kalorifer tesisatı ile sağlanmıştır.

 

Işık sorunu yaşadığım başka bir oda

Yıldız Şale Köşküne ait resimler 3. bölümde devam edecek.

Bu bölümde faydalandığım kaynak;

Milli Saraylar Daire Başkanlığı Yıldız Sarayı Şale Kasr-ı Hümâyunu kitapçığı

Yeni bölümde görüşmek üzere....