İHRAMCIZADE KÜLTÜR VE SANAT MERKEZİ

Sivas'ın tarihi ve kültürel yerlerine yaptığımız gezimize "İhramcızade Kültür ve Sanat Merkezi" ile devam ediyoruz.
Bu kültür merkezi restore edilen Çorapçı Handa açıldığı için diğer adı "Çorapçı han" olarak geçiyor.
Han, geçtiğimiz yıllarda restorasyon geçirerek başta Türk İslam Sanatları branşları olmak üzere, pek çok konuda kursun verildiği İhramcızade Kültür ve Sanat Merkezi olarak hizmete girmiş.
Bu sayede Sivas, Türk İslam Sanatlarına ve el sanatlarına ilgi duyanların gidebileceği önemli bir merkez kazanmış.
Kültür merkezine ait resimler 2 bölüm sürecek.
1. bölümde Çorapçı hana ait bilgiler, dış mekan çekimleri, zemin kata ait resimler ve İhramcızâde İsmail Hakkı Toprak (k.s) Hazretleri ile ilgili bilgiler yer alacak.
2. bölümde 1. kattan resimleri, 1. katta bulunan odaların resimlerini görebilirsiniz.

İhramcızade Kültür merkezi Sivas kent merkezine oldukça yakın, Subaşı Han'ın karşısında, Yeni  Camii'nin hemen yanı başındadır.
Binanın diğer hanlara veya konaklara göre oldukça farklı bir mimarisi var.
Dışarıdan baktığınız zaman "burası ne acaba?" diye bir merak uyandırıyor.
Bu yıl Sivas'ta konakları keşfettiğimiz bir yıl oldu.
Sivas Belediyesi pek çok konağın restorasyonunu yaparak Sivas halkının kullanımına sunmuş.
Biz bu yıl Çorapçı hanı da sayarsak 5 konak ziyareti yaptık.
Not;
Çorapçı han bir zamanlar Çorapçı Konağı olarak bilinirmiş.
Yapı zaten konak olabilecek bir görünüme sahip, eskiden konak olmasına hiç şaşırmadım.
Sivas Belediyesinin hazırladığı "Konaklarımız" kitapçığında Çorapçı Han'a da yer verilmiş.
Diğer konakların resimlerini de en kısa zamanda yayınlayacağım.

ÇORAPÇI HAN’IN TARİHİ;

Çorapçı Han, bundan yaklaşık 150 sene evvel Sivas'a alışveriş yapmaya gelen insanların kaldığı bir yermiş. Çorapçı Hanı yakın bir geçmişe kadar 'han' ismine uygun olarak gecelemek amacıyla kullanmış. 

Hanın ahşaptan yapılmış olan yeşil boyalı pencereleri ise demirlerle korunaklı hale getirilmiş. Geriye doğru yedi çıkmalı olarak kat kat testere biçiminde uzanan yapının en arkasında eskiden binek hayvanlarının yemlenmesine olanak sağlayan bir develiğin de bulunduğu rivayet ediliyor.

Bir rivayete göre, bir dönem hanın önünde çorap ticareti ile uğraşan esnafın bulunmasından dolayı buraya “Çorapçı Hanı” denilmiş.

Çorapçı Hanı eski Sivas'ın temerküz noktası olması hasebiyle, Behrampaşa Hanı, Taşhan ve Subaşı Hanı gibi Ulu Cami çevresinde bulunan hanlardan bir tanesi olma özelliğini taşıyor.

Yaklaşık 150 yıllık bir geçmişi bulunan ve Sivas‘ın büyük evliyalarından olan İsmail Hakkı Toprak Hazretlerinin bir müddet kullandığı ve İslami ilimlerini öğrettiği Sivas’ın önemli tarihi eserlerinden olan Çorapçı han 2010 yılında Sivas Belediyesi tarafından kamulaştırılmış.

2 yıl regresyon yapılarak 2 Ağustos 2012 tarihinde İhramcızade İsmail Hakkı Toprak Hazretleri’nin dar-ı ukbaya hicretlerinin sene-i devriyesinde düzenlenen törenle hizmete açılmıştır.

19. yüzyılda yapılan Çorapçı Han’ın bir bölümü 1930-1964 yılları arasında İhramcızade İsmail Hakkı Toprak tarafından irşad merkezi olarak kullanılmıştır.

Sivas’ın büyük evliyalarından olan İsmail Hakkı Toprak Hazretleri’nin bir müddet kullanarak İslami ilimlerini öğrettiği bir mekan olduğu için onun adı verilmiş. Sivas’ın önemli tarihi eserlerinden birisidir.

Çorapçı Han’ın Fiziksel Yapısı;

Çorapçı Hanı Yeni Camii’nin doğusundadır. 

Bina zemin ve 1.kat olmak üzere iki katlıdır. 19. yüzyılda yapıldığı düşünülen yapı, açık avlulu, iki katlı, temeli kesme taş, üzeri ahşap karkas arası kerpiç dolgu malzemelidir. 

Yapının girişi kuzey yönündedir ve orta avlu içerisine dükkânlar yerleştirilmiştir.

Girişin doğusundaki ikinci bir kapıdan eskiden otel olarak kullanılmış olan ikinci kata çıkılmaktadır.

Batı cephesinin üst katı testere biçimli yedi çıkmalıdır. 

Her çıkmanın iki yüzünde de dikdörtgen çerçeveli, demir şebekeli ahşap pencereler yer almaktadır.

Zemin katta orta avlu içerisinde çepeçevre dükkânlar vardır.

Bazı kaynaklarda 25 odası, bazı kaynaklarda 29 odası bulunduğu söylenmektedir.

Günümüzde Çorapçı han;
2 katlı olan Kültür ve Sanat Merkezinin alt katında sanat atölyeleri, üst katında ise İhramcızade Hazretlerinin makam odası, müze bölümü, Kuran-ı Kerim ve Hadis odalarıyla derslikler yer alıyor.

İhramcızade Kültür ve Sanat Merkezinde gönüllü eğitmenler tarafından; Hüsn-i Hat, Kaligrafi, Tezhip, Ahşap El Sanatları, Ebru, Ahşap Boyama, Model Uçak, Kaat’ı, Minyatür, Ayşap Oymacılığı, ve Bakır Rölyef gibi sanat kollarında ücretsiz eğitimler verilmektedir.

Dükkanlarda halen ahşap el işi oyma, model uçak, bakır süsleme, halı ve kilim üzerine hat sanatıyla ilgili panolar, resim tabloları gibi hediyelik eşya ile ilgili dükkanlar mevcuttur.

Kaynakça;

Sivas Belediyesi “Konaklarımız” broşürü sayfa; 9-10-11

Kültür Merkezinin girişinde hem İhramcızade İsmail Hakkı Toprak (K.S) Hazretlerinin kısa bir öz geçmişine, hemde Çorapçı Han ile ilgili bilgilere yer verilmiş.
Kültür merkezi hafta içi: 08.30-20.00
Cumartesi: 10.00-17.00
Pazar: 10.00-15.00 saatleri arasında açık.

İHRAMCIZÂDE İSMAİL HAKKI TOPRAK EFENDİ (K.S);

Not: ( K.S.); Kudduse sırruhu’ diye okunur. 

Anlamı: Sırrı mukaddes olsun demektir, Evliya ve Alimlerin isminin önüne konur.

Nakşibendî tarikatının Halidiyye kolu mürşitlerinden İsmail Hakkı Toprak Efendi (k.s), 1880 yılında Sivas’ın Örtülüpınar Mahallesi’nde dünyaya gelmiştir. Babası Hüseyin Hüsnü Bey, Sivas kolağasıdır. Halk arasında Nilli Hatun diye bilinen annesi Aişe Hanım, zamanın Nakşibendî büyüklerinden Seyyid Mustafa Hakî Efendi’ye intisaplı Medineli bir seyyidedir.

Aslen Buhara’lı olan dedeleri, Kâbe’nin örtüsünün değişim ve bakım hizmeti ile meşgul olduklarından dolayı kendilerine “İhramcızâde” denildi.

Sivas Çifte Minare’deki ilk tahsilinden sonra rüştiyeyi bitirmiş; ardından medrese tahsilini aynı yerde bulunan Şifaiyye Medresesi’nde yapmıştır. Arapça ve Farsça’ya anadili gibi vâkıf olan İhramcızâde İsmail Hakkı Toprak Efendi, kendilerini ilmî sahada, bilhassa dinî ilimlerde yetiştirmişlerdir. Tahsilinin ardından askerlik görevini Kurtuluş Savaşı yıllarında kol komutanı olarak maiyetindekilerle birlikte Suşehri’ne cephane taşımak suretiyle yerine getirmiştir.

Sivas’ta bulunan Kadirî büyüklerinden Arap Şeyh ile Halvetî Mûr Ali Baba ile manevî münasebetleri olmuş ve sonunda Tokatlı Seyyid Mustafa Hakî Efendi (k.s) ile tanışarak tam bir teslimiyet içinde tasavvufî âleme girmiştir. İhramcızâde İsmail Hakkı Toprak Efendi (k.s), Tokat’da Müskirat memurluğu, Sivas’ta Düyun-i Umumiye Memurluğu ve Cedid Tuzlasında Müdürlük yapmıştır. 1931 yılında emekli olduktan sonra Çitil Han’da bir süre komisyonculuk yapmış, bu suretle elde ettikleri gelirini de insanların hizmeti ve ihtiyaçları için sarfetmiştir.

İhramcızâde İsmail Hakkı Efendi (k.s), soyadı kanunundan sonra “TOPRAK” soyadını almış olmakla birlikte, gerek eserlerinde, gerekse çeşitli vesilelerle İsmail İhramî, Hakkı, Garibu’llah, Garibu’llah-ı Sivasî, Karibu’llah, Refi’u’llah ve Vakinu’llah adlarıyla alâkalı olarak, “İrşat vazifemizin evvelinde çok garip kaldık, kendimize “Allah’ın garibi” diye Garibu’llah diyorduk. Ama şimdi ‘ğayını kaf’ ettik.” demiştir. “Böylece Ğaribu’llah, Karibu’llah (Allah’a yakın) oldu” diye buyurmuşlardır.

Tokatlı Mustafa Hakî Efendi (k.s)’ye olan muhabbetinden bir müddet Tokat’da çalışan İhramcızâde, üstadının 1908 yılında Tokat Mebusu olarak İstanbul’a gitmesi üzerine işini Sivas’a nakletmiştir. 1919 yılında Hakî Efendi (k.s)’nin vefatı üzerine; 23 Nisan 1920’de T.B.M.M’ye Sivas Mebusu olarak katılan Mustafa Takî Efendi (Doğruyol)’ye intisap etmiştir. Onun da 1925 yılında ahirete irtihali ile manevî yolun bir irşad görevlisi olarak onların manevî emanetini taşımış; gönüllere hizmet etmiştir.

İsmail Hakkı Toprak Efendi (k.s)’nin hayatı ve şahsiyetini anlatan kendi kelamları her haliyle onun büyük bir şahsiyet sahibi olduğunu anlatıyor. Bazı güzel sözlerinden örnekler vererek kendi diliyle önder vasıflı insanlarda bulunması gereken hususları şöyle ifade etmişlerdir:

* Tasavvuf, yok olup, sonra var olmaktır.

* İnsan ne ararsa zannında bulur.

* Muhabbeti olan hata görmez, görse de göz yumar.

* Şeriatı gözetiniz, şeriatı olmayanın tarikatı olmaz.

* Öl ama söz verme. Eğer vermiş isen o sözden de asla dönme.

* İdare ilmini öğrenin, insan kızınca şeytanın malı olur.

* Oğlum, Allah’ın rızasını kazan, gönlünü yap, işini O’na gördür.

* Neyi seversen onunla kalırsın, ne ile meşgul isen, o olursun!

* Sen seni sevdiğinle bil. O seninledir.

60’lı yılların Sivas’ını inşa eden beşerî çizgilerden belki de en mühimi, İhramcızâde İsmail Efendi (k.s.)’nin etrafında dönüp duran bir manevî iklimdi…”

*İhramcızâde İsmail Hakkı Toprak Efendinin Medfun bulunduğu Ulu Camii haziresi.

Son devrin önemli mutasavvıflarından biri olan ve insanlığa, imanın sevgiden geçtiğini öğreten İhramcızâde İsmail Hakkı Toprak Efendi (k.s) 02.08.1969 Cumartesi günü sabah saat 09.00 sularında vefat etmiştir. Cenaze namazı Sivas Paşa Camii’nde kılınmış ve kendisinin önderliğinde onarım ve tamiri yapılan Sivas Ulu Camii haziresine defnedilmiştir.

İsmail Hakkı Efendi (k.s)’nin büyük bir titizlilikle yetiştirdiği ve kendisinden sonra manevî yolunu takip eden Darendeli Es-Seyyid Osman Hulûsi Efendi, mürşidinin vefatına manzum bir tarih düşmüştür. İsmail Hakkı Efendi (k.s)’ nin kabir kitabesinde de yer alan manzume şöyledir:

Tarik-i Nakşibendî piri (ebcel) mürşid-i kâmil

Garîbullahî Hakkı gavs-i âzam Şeyh İsmail

Engin gönlünde yüce muradı hâsıl oldu

(Toprak) toprağa verildi Hakk’a vâsıl oldu

İsmail Hakkı Toprak Efendi’nin nüfus hüviyet cüzdanı, meşlahı, kasketi, gözlüğü, saati ve diğer şahsî eşyaları Darende’de H. Hulûsi Ateş Şeyhzadeoğlu Özel Kütüphanesi’nde bulunmaktadır.

Somuncu Baba Araştırma ve Kültür Merkezi Yayınları arasında Lütfi ALICI tarafından hazırlanan, “İhramcızâde İsmail Hakkı Toprak Efendi Hayatı, Şahsiyeti ve Eserleri” adlı kitap yayınlanmıştır. (Ankara, 2001)

Kaynakça;

http://www.biyografi.net/kisiayrinti.asp?kisiid=3240

Bu tabela, İhramcızâde İsmail Hakkı Toprak Efendinin mezarının bulunduğu Ulu Camii de haziresinde yer alıyor.

Konu ile ilgili bilgileri verdikten sonra kültür merkezini gezmeye başlayabiliriz.
Bu bölümde zemin kattan resimler yayınlayacağım.

Bu resimde Çorapçı hanın eski halini görebilirsiniz.
Görünüşe bakılırsa restorasyon yapılmasaymış yıkılıp gidecek kadar perişan bir haldeymiş.
Ayrıca hanın yan tarafında bulunan dükkanlar kamulaştırılarak yıkılmış ve Çorapçı han tamamen ortaya çıkmış.

Bu tabloda İhramcızâde İsmail Hakkı Toprak Hazretlerinin sözlerine yer verilmiş.

Kursların gün ve saatlerini gösteren çizelgeyi kurslardan faydalanmak isteyenler için çektim.
Bu çizelge ile hangi kurs, haftanın hangi günü, hangi saatinde görebilirsiniz.

Kültür merkezinde verilen Ebru, Minyatür, Kaat'ı, Hüsn-i Hat, Tezhip gibi Türk İslam sanatlarına ait kurslar benim hiç yabancısı olmadığım kurslar.
Ben tam 10 yıl boyunca İstanbul Belediyesinin meslek edindirme kursu olan İsmek'in yıl sonu sergilerine giderek, bütün sergilerinin resimlerini çektim ve yıl boyunca sergi sayfamda yayınladım.
Türk İslam Sanatlarına ait branşlarda dahil olmak üzere, el sanatları, ahşap işçiliği ve kuyumculuk ve takı tasarımı da dahil bütün İsmek sergi resimlerini yayınladığım sayfam 👉BURADA

Hüsn-i hat sanatı kursu

Tezhip

Hüsn-i Hat

Kaligrafi

Bakır Rölyef

Ahşap üzeri metal işleme

Ahşap Boyama

Ahşap oyma

Kaat'ı ve Mintatür

Kültür merkezinin üst katına ait resimleri bir sonra ki bölümde görebilirsiniz.

İhramcızade Kültür Merkezinin üst katına ait resimlerde görüşmek üzere...