SİVAS BEHRAMPAŞA HANI

Bu bölümden itibaren İstanbul yazılarına biraz ara verip, farklı şehirlere ait resimlerin yayınına başlıyorum.
İlk resimlerimiz Sivas'tan olacak, bu  resimleri 15-25 Ekim 2018 tarihleri arasında gittiğim Sivas tatilinde çektim.
Behrampaşa Hanı, restorasyona alındığı için daha önce Sivas'a gittiğim zaman hiç dikkatimizi çekmemişti.
Bu yıl restorasyonu bitince ortaya çıkan yeni görünümü ile kızımın dikkatini çekmiş, benim için hazırladığı "Sivas'ta Gezilecek Yerler" listesine burayı da eklemiş😊

Bu arada;
Turist olarak gittiğiniz şehirlerin merkezinde, tarihi ve turistik yerleri gösteren kahverengi yön levhaları çok işinize yarayacaktır.

Bu renkteki tabelalar tarihi ve turistik yerleri ve ören yerlerini göstermektedir.

Gururla söyleyebilirim ki Sivas'ta bu tabelada gösterilen her yere gitmeyi başardım.

Bazısını daha önce yayınladım, bir kısmını da bu yıl ziyaret ettim.

Tabelada adı geçen turistik yerler;

Sivas Taşhan

Sivas Kalesi

Gökmedrese

Subaşı Hanı

Çorapçı Hanı (İhramcızade Kültür merkezi)

Çorapçı Hanı (İhramcızade Kültür merkezi) (2)

Ulu Camii

Ulu Camii (2)

Ve bugünkü konumuz; Behrampaşa Hanı

Sivas, Selçuklu dönemi eserleri açısından çok zengin bir kültüre sahip.

Selçuklu eserlerine ayrı bir hayranlığım olduğu için Selçuklu dönemine ait tarihi eserler benim için ziyaret sırası öncelikli olan yerlerdir.

Şehrin merkezinde yer alan Selçuklu dönemine ait tarihi medreseleri her gittiğimde tekrar tekrar ziyaret ediyorum.

Bu yıl Behrampaşa Hanını da gezi listemize ekledik.

Behrampaşa Hanı merkeze çok yakın bir konumda bulunuyor.

Han, âtıl bir durumdayken restorasyonuna karar verilmiş.

Fakat restorasyon butik otel olacak şekilde hazırlanmış.

2019 yılında bitirilmesi planlanan otel, vaktinden önce bitirilerek yaz aylarında hizmete açılmış.

Yenilenen hali otel-restoran olduğu için, bu tür yerlerde resim çekerek kimseyi rahatsız etmek istemediğim için hanın içine girmedik.

Behram Paşa Han'ı Hakkında Kısa Bir Bilgi;

Behram Paşa Hanı, şehir merkezinde, Ahi Emir Caddesi üzerindedir. 

Batı yönünde, yaklaşık 30 m. uzaklıkta Behram Paşa'nın yaptırdığı Kurşunlu Hamam, güneyinde Kongre Lisesi ve Sivas Öğretmenevi vardır.
Hanın yapım kitabesi mevcut değildir.
Kaynaklarda 1576 yılında Behram Paşa tarafından, Kurşunlu Hamam’la birlikte yaptırıldığı kaydedilmektedir.
Açık avlulu, revaklı, iki katlı,  58 x 48 m. ölçülerinde dikdörtgen bir plan şeması göstermektedir.
Dışa taşıntılı yüksek taş kapı sivri kemerli küçük bir eyvan görünümündedir.
İçerisinde bir de ahır kısmı bulunan han, güney yönünde dışa taşıntılı, sivri kemerli bir girişi ve bu girişin üzerinde üç dilimli kemere sahip iki pencereye sahip.
Hanın pencerelerin sağ ve solunda aslan motifi işlenmiş.

Hana, basık kemerli, çift kanatlı büyük bir kapı ile girilmektedir.
Kapı kemeri yeşil renkli mermerdendir.
Kemer üzerinde askeri süvari kışlasına dönüştürüldüğüne dair, dört satırlık kitabe yer almaktadır. Kitabe üzerinde ise eliptik biçimli tuğra bulunmaktadır. Kitabe şöyledir:

Muhkemdür binâsı lütfunla eyleyelüm ta’lîmi

Oldı süvâri askerine kışla-i hümâyûn

Tarih-i mücedded illâ yâ hû 1316 (1898)

Ketebehu Seyyid Mahmûd Hamdi

El-ârif be-Nişâncı-zâde

Dışa doğru 3.40 m. taşıntı yapan taş kapı cephesinde üç dilimli kemeri bulunan iki pencere eyvan biçimli girişin üzerindeki odaların aydınlığını sağlamaktadır.
Dilim kemerlerin ortasında birer taş yarım küreler ile pencere yanlarında aslan figürleri kabartma olarak işlenmiştir.
Pencere üstünde ve tam ortada daire şeklinde kabartma bir rozet yer almaktadır.
Bu rozetin benzerleri cephe köşelerinde, yarımşar olarak işlenmiştir.
Hanın beden duvarları tamamen kesme taş örgülüdür.
Ortası açık olan avlunun çevresinde yığma ayaklardan oluşan revak ve gerisinde çapraz tonozlu odaları bulunmaktadır.
Revaklar altlı üstlü olarak devam etmektedir.
Ana giriş ekseninin tam karşısında, çift taraflı taş basamaklarla üst kata çıkılmaktadır.
Merdiven altından ise ahır bölümüne geçilmektedir.
16. yüzyıl’a ait bu yapının çevresinde dükkanların bulunmayışı, kesme taş örgülü beden duvarları ve sağlamlığının yanı sıra cephedeki dekoratif elemanları ile Selçuklu hanlarına benzerlik göstermektedir.

Hanın, ortası açık bir avlunun çevresinde sıralanmış 52 odası var. 

1573 yılında Sağır Behram paşa tarafından yaptırılan Behrampaşa Hanı, Kepçeli mevkisinde tarihi Kurşunlu Hamamı ile yan yana bulunuyor.

(Denizli, Hikmet, Sivas Tarihi ve Anıtları, Sivas 1998, s. 139.)

Behrampaşa Hanı restorasyondan önce

Restorasyondan sonra

Behram Paşa Kimdir?

Behram Paşa, eski Yemen Valilerinden Kara Şahin Mustafa Paşa'nın oğlu, yine Yemen vilâyetin eski valilerinden Rıdvan Paşa'nın kardeşidir. Her ikisi de II. Selim (1566-1574) devri ricâlindendir.

Hayatı;

Osmanlı Saray Mektebi Enderun'dan yetişmiştir. Sultan II. Selim B. Murad Han'ın zamanı idaresinde yükselmiştir. 

Sivas'ta görev yaparken Yemen harekatı sırasında Gazze'de mirliva olan Behram Paşa'ya 976 (1568)'de Yemen Eyaleti tevcih edildi. Daha sonra Anadolu Beylerbeyi olmuş ve 1570'te Kıbrıs Seferi'ne katılmıştır. Bir müddet sonra Erzurum Beylerbeyi olmuş ve Lala Kara Mustafa Paşa'nın yanında 5 Nisan 1578 tarihinde İran Seferi'ne iştirak etmiştir.

Diyarbakır'ın Aralık 1578'de on üçüncü Beylerbeyi (valisi) olarak da görev yapmıştır, daha sonra Bağdat ve Rumeli Beylerbeyliği yapmıştır. 

En son görevi olan Yeniçeri ağalığı ile çıkmıştır. Engürüs (Macaristan) seferinde İçoğlanları ittifak edip katledilerek ölmesine sebep olmuşlardır.

Yaptırdığı yapılar arasında en ünlüleri Behram paşa hanı Sivas'ta 1573 yılında kesme taştan iki katlı inşa edilen Kervansaray olarak yapılan han, 49x49 metre boylarındadır. İki katlı hanın ortadaki büyük bahçesinin dört yönünde odalar sıralanmıştır. Güney yönünde yüksek ve geniş, dışarıya çıkıntılı, sivri kemerli bir giriş cephesi, bu cephe üzerinde, üç dilimli kemeri olan iki penceresi ve kenarlarında iki arslan figürü bulunmaktadır. Bina, kesme taştan iki katlı olarak yapılmıştır. Ortasında üzeri açık ve büyük bir avlusu olan binada avlunun etrafı odalarla çevrili, giriş kapısının karşısında ise ahır bulunmaktadır.

Ayrıca Diyarbakır Çermik'te Behram Paşa Hamamı ve Diyarbakır Merkez'de Behram Paşa Camisini yaptırmıştır. Bunlardan başka, Yemen'de Behramiye adıyla anılan bir şehir kurmuş ve burada saray, cami, imaretler, medrese, urban şeyhlerinin ve maiyyetlerinin barınmaları için evler ve binalar yaptırmıştır. 

Bu yazıda faydalanılan kaynaklar;

https://www.sivaskulturenvanteri.com/behram-pasa-hani/

Behrampaşa Hanı, Kurşunlu Hamamı ve Ahi Emir Ahmed Türbesinin olduğu alanda ayrıca Sivas Öğretmenevi var.

Bir sonra ki bölümde Hanın hemen yanında yer alan Kurşunlu Hamamına ait resimleri yayınlayacağım.
Görüşmek üzere...